Xuyên suốt mỗi kỳ apply căng thẳng, trang web được học sinh truy cập nhiều nhất – chỉ ngoài website Common App ra – có lẽ chính là Bảng xếp hạng Đại Học (College Rankings) của trang U.S. News, Niche và một loại các website khác tự nhận mình có thể “xếp hạng” độ “tốt” của vài nghìn trường đại học Mỹ.
Các bảng xếp hạng Đại Học này, đặc biệt là của U.S. News – website nổi tiếng nhất, đã ngầm len lỏi và cắm rễ ở tâm trí của chúng ta theo những cách không thể nào tưởng nổi. Mỗi khi bảng xếp hạng mới của năm được tung ra vào tháng Chín, hàng loạt phụ huynh và học sinh – dù có đang Apply hay không – đổ dồn vào xem thứ hạng các trường và bàn tán. Khi chọn trường để nộp hồ sơ, bảng xếp hạng này cũng gần như một kim chỉ nam để ta xem trường nào là “Reach”, “Safety… Và cuối cùng, khi kết quả tuyển sinh Đại học được thả ra, các thứ hạng này lại tiếp tay cho sự so sánh giữa trường và trường – hay người với người.
Để có thể viết về Bảng xếp hạng U.S. News theo chiều hướng phân tích phản biện, ta cần hiểu nó là gì. Đây là bảng xếp hạng các trường Đại học Mỹ, và nó làm vậy bằng cách cân đếm những yếu tố như: Tỉ lệ tốt nghiệp (sau 6 năm) và tỉ lệ giữ lại SV năm nhất (không chuyển ngang sang trường khác sau 1 kỳ), danh tiếng học thuật của trường, sĩ số lớp, lương giáo sư ,điểm SAT của SV đầu vào, lượng tiền cựu SV hiến lại cho trường… v.v.
Bạn có thể nghĩ, “Ồ, nghe cũng khá là chi tiết và đáng tin đây chứ”. Dù sao thì, ta thấy Harvard ở Top 3 và New York University Top 30, và Harvard đúng là “xịn” hơn New York University rồi. Vậy thì vấn đề ở đây là gì nhỉ?
I. Sự gian lận của các trường đại học.
Điều đầu tiên, và có lẽ cũng khá đủ để ta ngừng tin vào Bảng xếp hạng này, đó chính là việc QUA CÁC NĂM, HÀNG LOẠT TRƯỜNG ĐẠI HỌC ĐÃ THỪA NHẬN MÌNH CỐ TÌNH LÀM GIẢ, HAY THAO TÚNG DỮ LIỆU BÁO CÁO ĐỀ CHEN LÊN THỨ HẠNG CAO HƠN. Với hàng ngàn trường để xếp hạng, U.S. News đã chọn hệ thống “Self-report Data”, tức là mỗi trường tự báo cáo dữ liệu thống kê để được tính điểm, xếp hạng. Chính vì bảng xếp hạng này ảnh hưởng quá nhiều đến việc học sinh sẽ apply và dự học ở đâu, nhiều trường – hầu hết là các trường khá nổi tiếng nhưng chưa hẳn là tầm Ivy League – đã cố tình làm giả dữ liệu để báo cáo.
Cụ thể, Bucknell University đã thừa nhận mình nộp điểm SAT của SV đầu vào cao hơn thực tế 6 NĂM LIÊN TIẾP. Claremont McKenna “thổi phồng” xếp hạng trong trường Cấp 3 của
SV đầu vào và tự nhận đã từ chối nhiều bộ hồ sơ hơn so với thực tế (điều này liên quan trực tiếp đến yếu tố “Selectivity” – sự chọn lọc dùng để xếp hạng của U.S. News). Emory University và George Washington University cũng thừa nhận đã làm điều tương tự qua ít nhất 1 thập kỷ xếp hạng, với University of Oklahoma, con số đó lên tới hai chục năm(*). Hàng chục vụ việc tương tự đã bị phanh phui và chưa có dấu hiệu dừng lại.
Không chỉ là báo cáo dữ liệu giả, một số trường còn nghĩ ra những cách tinh xảo hơn để THAO TÚNG CÁCH U.S. NEWS XẾP HẠNG MÌNH. Ví dụ, U.S. News định nghĩa sĩ số lớp <20 học sinh là “tốt”, vậy Northeastern University giảm sĩ số xuống còn 19 học sinh/lớp đúng vào thời gian U.S. News cần thu thập dữ liệu. Họ bắt đầu bảo các học sinh có điểm SAT thấp đăng ký chương trình “học trao đổi” ở nước khác vào kỳ đầu tiên, để các điểm SAT đó không bị tính vào điểm SAT trung bình sẽ được báo cáo. Những kỹ xảo này và tương tự đã có tác dụng cho Northeastern: xếp hạng của họ tăng từ 162nd vào 1996 lên 49th vào 2013, vượt qua hơn 100 trường đại học khác. Clemson University cũng giảm sĩ số lớp xuống 19, và tăng học phí để trả lương Giáo sư nhiều hơn. Điều này rõ ràng là thiệt cho học sinh, nhưng lợi cho thứ hạng của Clemson.
Thậm chí, có những trường đại học đã thẳng thừng lên tiếng về sự bất công này và thông báo SẼ KHÔNG THAM GIA VÀO “TRÒ CHƠI BẢN” CỦA U.S. NEWS NỮA. Một ví dụ kinh điển là Reed College. Sau hàng loạt bài đăng trên Website trường về sự gian lận của hệ thống xếp hạng và thể hiện sự phản kháng với U.S. News, Reed College dường như đã bị “trừng phạt” và nó tụt hạng từ Top 20 LAC đến hiện tại là Top 70 chỉ trong vài năm.
II. Các con số thứ hạng chưa thực sự ý nghĩa.
Như đã nói ở trước, ta có thể cảm thấy Bảng xếp hạng của U.S. News hợp lý vì những trường như Harvard, Yale, Princeton có vẻ thực sự tốt hơn Cornell, Dartmouth, Rice… Nhưng giữa Harvard, Yale và Princeton thì sao có thể chắc chắn xếp hạng #1,2,3 cho 3 trường này? Sự “tốt hơn” này là quá chủ quan khi ta nhìn vào những trường nằm sát nhau, nhưng chính những con số vô hồn này lại được lôi ra khi nhà nhà, người người so sánh “con tôi đỗ trường này, con bác đỗ trường kia”.
Và khi ta nghĩ rộng hơn nữa, có thể những thứ hạng đó chẳng quan trọng một tí nào. Điều duy nhất ta nhận lại ở Đại học là trải nghiệm cá nhân của chính ta, chứ không phải là lương Giáo sư thật cao, điểm SAT của sinh viên cạnh ta thật tốt. Điều thực sự có ý nghĩa là ta có 4 năm học thật thoải mái và khai phá được hết tiềm năng của bản thân, vậy thì Ranking còn có ý nghĩa gì khi ta rất dễ ốm nhưng học ở một ngôi trường danh giá ở vùng khí hậu khắc nghiệt bậc nhất, hay là một học sinh da màu ở ngôi trường có truyền thống phân biệt chủng tộc. Khi ta có trải nghiệm tệ vì không phù hợp với trường thì những con số thứ hạng có thể giúp ta không?
III. Đúng là Bảng xếp hạng đó không hoàn hảo, vậy ta phải làm sao?
Hãy dành một vài giây để nghĩ lại về các trường đã “gian lận” trong hệ thống nói trên, đó có phải là phe “người xấu”? Không hẳn vậy. Sự gian lận đó xảy ra vì hệ thống của U.S. News quá dễ gian lận, và trên hết là vì chúng ta đang gán cho Bảng xếp hạng đó quá nhiều quyền lực. Nó đang quyết định quá nhiều thứ trong không chỉ các kỳ apply mà còn là cuộc sống của chúng ta, và các trường đại học đang buộc phải chạy theo để làm điều tốt nhất cho bản thân họ.
Điều ta cần làm bây giờ là thừa nhận các điểm xấu của hệ thống này. Bộ não ta cần biết cảnh giác với các con số “Top1”, “Top 10”, “Top 20”. Khi nghiên cứu trường để apply, hãy tự tìm thông tin qua Website của trường và đặc biệt là qua những người quen đã có kinh nghiệm học tập tại ngôi trường đó.
Thêm vào đó, ta hãy ngừng mọi sự so sánh trường này trường kia, người này người kia – để bản thân ta không tự thành một “Bảng xếp hạng” cho những người xung quanh ta. Hãy để HOLA nhắc lại một lần nữa, Rankings chỉ là một phần rất nhỏ của việc ngôi trường đó có thể “chắp cánh” cho giấc mơ Mỹ của ta hay không. Về phần mình, HOLA luôn đảm bảo rằng học sinh Apply của trung tâm luôn có tâm lý thoải mái nhất, stress-free về “thứ hạng”, và luôn đặt tiêu chí phù hợp với học sinh – từ chuyên ngành, địa điểm, mindset chung của học sinh trong trường – làm ưu tiên hàng đầu khi chọn trường để apply.
HOLA xin kết thúc bài viết này ở đây, và hy vọng phụ huynh và học sinh Việt sẽ luôn chủ động tìm thêm các nguồn thông tin để có cái nhìn bao quát nhất về nền Apply du học Mỹ. Chúc các em một kỳ Apply may mắn!
Link tham khảo, đọc thêm:
https://www.facebook.com/hola.academy/photos/a.630878747093754/1728224830692468/
